Dla transakcji dotyczących towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do polskiej ustawy VAT należy obligatoryjnie stosować procedurę podzielonej płatności (split payment)

Procedura split payment, polega na tym, że płatność z tytułu faktury dzielona jest na dwie części: kwota VAT lub jej część podlegająca split payment wpływa na specjalny rachunek VAT sprzedawcy, natomiast pozostała kwota faktury na jego rachunek rozliczeniowy. Kwota podatku VAT musi być wpłacona w złotych polskich, zaś kwotę netto można płacić w dowolnej walucie.

Warunki obowiązku stosowania podzielonej płatności

Split payment jest obowiązkowy, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• faktura zawiera kwotę polskiego VAT,
• wartość brutto faktury przekracza kwotę 15 tys. zł,
• przynajmniej jedna pozycja na fakturze dotyczy towaru lub usługi z Załącznika Nr 15.

Powyższe znajduje zastosowanie również do płatności dokonanych przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi (przedpłaty, zaliczki, zadatki, raty).

Na fakturze podlegającej mechanizmowi split payment umieszcza się wyrazy: „mechanizm podzielonej płatności”.

Załącznik Nr 15 do polskiej ustawy VAT obejmuje m.in. branże stalową, paliwową, usługi budowlane, przenoszenia uprawnień do CO₂, oraz transakcje, których przedmiotem są:

- części i akcesoria do pojazdów silnikowych,

- węgiel i produkty węglowe,

- maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria oraz

- urządzenia elektryczne i ich części i akcesoria.

Wyłączenia

Wyjątki od powyższej zasady dotyczą:

a. dokonania potrącenia - procedura podzielonej płatności nie ma zastosowania w zakresie, w jakim kwoty należności będą potrącane,

b. dokonywania płatności kwoty należności wynikającej z faktury dokumentującej transakcje realizowane w wykonaniu umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, jeżeli podmiot, na rzecz którego dokonywana jest płatność, na dzień dokonania dostawy był partnerem prywatnym, z którym podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym, lub jednoosobową spółką partnera prywatnego albo spółką kapitałową, której jedynymi wspólnikami są partnerzy prywatni, z którą podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym.

W pozostałych przypadkach metoda podzielonej płatności jest dobrowolna. O jej zastosowaniu decyduje nabywca, zgoda sprzedawcy nie jest do tego potrzebna.

Sankcje

• Wystawienie faktury bez oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności” skutkuje ustaleniem dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku podlegającego split payment. Sankcji nie ma, jeżeli nabywca mimo to dokona zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
• Sankcja w wysokości 30% kwoty VAT objętego split payment dotyczy również nabywcy, który pomimo obowiązku nie dokona zapłaty w procedurze podzielonej płatności, chyba że dostawca lub usługodawca rozliczy całą kwotę podatku wynikającą z takiej faktury w złożonej deklaracji podatkowej.
• Nabywca, który nie zastosował się do obowiązku podzielonej płatności ponosi solidarną odpowiedzialność ze sprzedawcą za jego zaległości podatkowe w części proporcjonalnie przypadającej na dostawę na jego rzecz.
• Nabywca, który pomimo zawarcia na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, dokonał płatności z pominięciem tego mechanizmu, nie zalicza zapłaconej kwoty do kosztów uzyskania przychodów.

Rachunek bankowy

• Na potrzeby split payment automatycznie otwierane są przez banki w Polsce specjalne rachunki VAT. Mogą być one powiązane wyłącznie z rachunkami rozliczeniowymi w rozumieniu polskiego prawa bankowego, objętymi tzw. system STIR.
• Obowiązek stosowania procedury podzielonej płatności wymusza na dokonujących sprzedaży lub nabywających towary lub usługi z Załącznika Nr 15 posiadanie rachunku rozliczeniowego prowadzonego w walucie polskiej w banku z siedzibą w Polsce. Dotyczy to również podmiotów zagranicznych, nieposiadających siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, uczestniczących w obrocie takimi towarami lub usługami.

Płatność

• Płatność w mechanizmie split payment może dotyczyć pojedynczej faktury, wszystkich faktur z okresu nie krótszego niż jeden dzień i nie dłuższego niż jeden miesiąc bądź zaliczki.